Viêm màng não mủ sơ sinh và cách phòng tránh

Viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong trong khoảng thời gian ngắn hoặc để lại những biến chứng nặng nề và thương tật vĩnh viễn cho trẻ. Vậy những dấu hiệu nhận biết là gì và làm thế nào để ngăn ngừa căn bệnh này?

1. Bệnh viêm màng não mủ là gì?

Viêm màng não mủ là tình trạng nhiễm khuẩn màng não do các tác nhân gây bệnh có khả năng sinh mủ, chủ yếu là một số loại vi khuẩn xâm nhập vào màng não gây ra. Đây là căn bệnh thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có tỷ lệ tử vong và di chứng cao.

3 loại vi khuẩn gây bệnh viêm màng não mủ hay gặp nhất là: Phế cầu (Streptococcus pneumonia); H. influenza (Haemophilus influenza) và não mô cầu (Neisseria meningitidis). Riêng ở trẻ sơ sinh, các loại vi khuẩn gây viêm màng não mủ thường gặp là B.streptococcus, Escherichia coli, Listeria monocytogenes. Ngoài ra, một số loại vi khuẩn và nấm khác cũng có thể là nguyên nhân gây viêm màng não mủ nhưng ít gặp hơn và thường xảy ra trên những bệnh nhân có tình trạng suy giảm miễn dịch, nhiễm khuẩn huyết,...

2. Triệu chứng viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh

Biểu hiện lâm sàng của bệnh nhi bị viêm màng não mủ thường phối hợp các triệu chứng sốt, kích thích hoặc li bì. Bệnh thường gặp ở trẻ sinh non, nhiễm khuẩn ối, ngạt sau đẻ. Các triệu chứng cụ thể gồm:

Hội chứng nhiễm khuẩn thường không rõ rệt, có thể không sốt, thậm chí bị hạ thân nhiệt, trẻ quấy khóc hoặc li bì, mệt mỏi, bú kém, da tái xanh;
Hội chứng màng não không đầy đủ hoặc biểu hiện kín đáo. Trẻ thường bỏ bú, nôn trớ, thở rên, thở không đều hoặc có cơn ngừng thở, thóp phồng hoặc căng nhẹ, bụng trướng, tiêu chảy, giảm trương lực cơ, mất các phản xạ sinh lý của trẻ sơ sinh và có thể co giật.

3. Các xét nghiệm chẩn đoán viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh

Xét nghiệm dịch não tủy: Là xét nghiệm quan trọng nhất, có tính chất quyết định đối với chẩn đoán xác định. Bệnh nhi cần được tiến hành chọc dịch não tủy sớm ngay khi khám lâm sàng có nghi ngờ viêm màng não mủ. Dịch não tủy của bệnh nhi đục như nước dừa non, nước vo gạo hoặc như mủ. Khi soi hoặc cấy dịch não tủy sẽ xác định được vi khuẩn gây bệnh. Xét nghiệm sinh hóa dịch não tủy có thể phát hiện nồng độ protein cao (thường trên 1g/l), glucose giảm dưới 2,2mmol/l, tế bào tăng cao (từ vài trăm tới hàng nghìn/mm3), trong đó bạch cầu đa nhân trung tính chiếm ưu thế;
Công thức máu: Thường thấy bạch cầu tăng cao, tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính chiếm ưu thế, giảm nồng độ huyết sắc tố (thiếu máu);
Cấy máu và cấy dịch tỵ hầu, dịch hút tại ổ xuất huyết hoại tử,... giúp xác định được vi khuẩn gây bệnh;
Chụp cắt lớp vi tính sọ não, siêu âm qua thóp,... nhằm các định các biến chứng có thể gặp;
Các xét nghiệm dịch não tủy giúp chẩn đoán phân biệt những trường hợp viêm màng não mủ không điển hình như PCR, ELISA đặc hiệu,...;
Xét nghiệm điện giải đồ, khí máu,... để hỗ trợ điều trị toàn diện.

4. Biến chứng và di chứng của viêm màng não mủ

4.1 Biến chứng

Tổn thương dây thần kinh sọ não: Dây II, III, IV, VI, VII, VIII,...;
Áp xe não, áp xe dưới màng cứng, ổ tụ mủ dọc huyết quản, viêm tắc tĩnh mạch, viêm quanh mạch máu não,...;
Tắc nghẽn dịch não tuỷ và dày dính màng não, gây cản trở lưu thông dịch não tuỷ, hội chứng não nước;
Biến chứng ngoài hệ thần kinh tuỳ theo căn nguyên vi khuẩn gây ra như: Sốc độc tố, xuất huyết phủ tạng (gặp trong nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não do màng não cầu), viêm khớp, viêm thận, viêm nội tâm mạc, viêm ngoại tâm mạc, viêm phổi,...

4.2 Di chứng

Sau khi bị viêm màng não mủ, các trường hợp được chẩn đoán và điều trị muộn có thể gặp phải các di chứng sau:

Lác, câm, điếc, mù, hội chứng não nước,...;
Tổn thương thần kinh khu trú gây liệt: Liệt 1 chi, liệt nửa người, liệt 2 chi dưới, tổn thương dây thần kinh sọ não,...;
Giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, rối loạn tâm thần,...;
Động kinh.

4.3 Tỷ lệ tử vong

Tỷ lệ tử vong trung bình ở bệnh nhân mắc viêm màng não mủ là 7 – 10% (do não cầu), 30% (do phế cầu) và 10 – 14% (do H. Influenzae). Các trường hợp tử vong sớm do suy hô hấp, phù não nặng, sốc không hồi phục,... Tử vong muộn do biến chứng nhiễm khuẩn nặng ở não và ngoài não gồm áp xe não, viêm thận, viêm phổi, loét rộng và suy kiệt, trạng thái mất não kéo dài dẫn tới suy não,...

5. Giúp trẻ phòng ngừa bệnh hiệu quả bằng cách nào?

Bệnh viêm màng não ở trẻ sơ sinh hiện nay vẫn được coi là một bệnh nặng ngoài việc có tỷ lệ tử vong cao, còn có một phần nguyên nhân từ tình trạng kháng kháng sinh của các loại vi khuẩn và virus. Để giúp trẻ phòng ngừa viêm màng não từ sớm, bạn nên áp dụng một số lời khuyên sau:

Dinh dưỡng: để có một hệ miễn dịch khỏe mạnh cần cho trẻ bú mẹ càng sớm càng tốt, thường khoảng sau sinh từ 30 phút đến 1 giờ, trẻ cần bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài từ 18 - 24 tháng hoặc lâu hơn, sau 6 tháng trẻ có thể ăn dặm bổ sung.
Tiêm chủng: mẹ bầu cần được theo dõi và thực hiện tiêm chủng đầy đủ theo chỉ định, hoặc thực hiện các biện pháp an toàn nếu mẹ từng có tiền sử hay mắc các bệnh có nguy cơ lây nhiễm, đảm bảo trẻ không bị mắc bệnh từ mẹ. Ngoài ra, bé cũng cần được tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm chủng.
Vệ sinh: giữ vệ sinh sạch sẽ cho bé, kể cả các vật dụng hằng ngày như đồ chơi, bình sữa, khăn, áo quần,… đồng thời giữ sạch sẽ môi trường xung quanh bé như phòng ngủ, sân vườn,… để tránh nguy cơ tiếp xúc với vi khuẩn.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: nên đưa bé đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám định kỳ, hoặc ngay khi phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ để có thể kịp thời ngăn chặn các diễn biến xấu của bệnh nếu có.

Hệ thống tiêm chủng Quốc tế FVC cung cấp dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc xin đa dạng dành cho các đối tượng khác nhau như: trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai. Tiêm vắc xin tại Hệ thống tiêm chủng Quốc tế FVC, khách hàng sẽ được trải nghiệm những ưu điểm vượt trội về chất lượng dịch vụ:

– Trẻ sẽ được khám sàng lọc đầy đủ trước khi tiêm. Phụ huynh sẽ được tư vấn chi tiết về phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng đới với từng loại vắc xin nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn nhất cho trẻ.

– Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, thấu hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm

– 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.

– Phòng tiêm chủng sạch sẽ, có khu chơi cho trẻ em giúp trẻ có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.

🏠 HỆ THỐNG TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC

🪀 Tại ĐÀ NẴNG:
1️⃣ 64, Tôn Đức Thắng, Tam Kỳ, (Quảng Nam) Đà Nẵng.
2️⃣ 417, Phạm Văn Đồng, xã Núi Thành (Quảng Nam), Đà Nẵng.

🪀Tại QUẢNG NGÃI:
3️⃣ 359, Nguyễn Công Phương, Quảng Ngãi.
4️⃣ 755, Võ Nguyên Giáp, Quảng Ngãi.
5️⃣️ Vòng xoay Tịnh khê (300m phía bắc), Quảng Ngãi.
6️⃣️ Vòng xoay Bình Trị, Vạn Tường, Quảng Ngãi.
7️⃣️ Ngã 6, Bình Chánh, Bình Sơn, Quảng Ngãi.
8️⃣️ Ngã 3 đường lên Trà Bồng (100m), Bình Sơn, Quảng Ngãi.

☎️Hotline: 0327808086 🌍 tiemchungfvc.vn
📸 Hình ảnh được chụp tại FVC sau khi đã được khách hàng đồng ý!