Lo ngại nguy cơ bệnh bại liệt hoang dại xâm nhập Việt Nam

1. Tình hình dịch tễ

Theo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trong năm 2021, 2022 do ảnh hưởng của dịch COVID-19, thực hiện giãn cách xã hội, nhiều địa phương đã phải tạm dừng triển khai tiêm chủng thường xuyên nên tỉ lệ tiêm chủng nhiều loại vaccine ở nước ta đạt mức thấp nhất trong vòng 20 năm qua.

Trong đó, tỉ lệ uống vaccine bOPV (vaccine phòng bại liệt đường uống) và tiêm IPV của cả năm 2021 chỉ đạt 69,4% và 80,4%; năm 2022 đạt 70,1% và 89,2%. Tỉ lệ tiêm IPV mũi 2 đạt 73%, dẫn đến nhu cầu sử dụng các vaccine này giảm so với kế hoạch, tăng số lượng tồn vaccine IPV hạn sử dụng ngắn tại các tuyến.

Trên thế giới, tỉ lệ tiêm các vaccine bại liệt cũng đạt thấp do ảnh hưởng của dịch COVID-19, thế giới đã ghi nhận trường hợp virus bại liệt hoang dại từ các nước lưu hành lây sang quốc gia đã thanh toán bại liệt.

Trong kỳ họp tháng 11/2022, Ủy ban xác nhận thanh toán bại liệt của WHO khu vực Tây Thái Bình Dương đã xếp loại Việt Nam từ nhóm các quốc gia nguy cơ thấp sang nhóm các quốc gia có nguy cơ cao xâm nhập bại liệt hoang dại hoặc xuất hiện các ca bại liệt do virus biến đổi di truyền.

Ủy ban khuyến cáo Việt Nam cần khẩn trương khôi phục tỷ lệ tiêm chủng các vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, đặc biệt là vaccine bại liệt, sởi, rubella. Đồng thời triển khai các hoạt động tiêm chủng bù mũi, tiêm bổ sung cho đối tượng vùng có nguy cơ cao.

Ngày 27/2 vừa qua, WHO và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cũng đã có thư gửi Chương trình tiêm chủng mở rộng đề nghị tăng cường các hoạt động tiêm bù mũi vaccine bại liệt cho trẻ chưa được tiêm chủng hoặc chưa tiêm chủng đủ mũi năm 2021 và 2022, nhằm tạo miễn dịch đầy đủ trước nguy cơ cao dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, trẻ có thể tiêm chủng vaccine tại các trung tâm tiêm chủng với đầy đủ các loại vắc xin 6 trong 1 (Bạch hầu- Ho gà- Uốn ván- viêm gan B - Hib- Bại liệt) nhằm đảm bảo lịch tiêm đúng và đủ giúp tạo miễn dịch tối ưu bảo vệ trẻ khỏi các bệnh trên, trong đó có Bại liệt.

2. Đặc điểm của bệnh:
2.1. Định nghĩa ca bệnh:
 - Ca bệnh lâm sàng: Bệnh bại liệt (Poliomyelitis) là một bệnh nhiễm vi rút cấp tính lây truyền theo đường tiêu hoá do vi rút Polio (Poliovirus) gây nên, có thể lan truyền thành dịch. Bệnh được nhận biết qua biểu hiện của hội chứng liệt mềm cấp (Acute Flaccid Paralysis: AFP). Vi rút Polio sau khi vào cơ thể sẽ đến hạch bạch huyết, tại đây một số ít vi rút Polio xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương gây tổn thương ở các tế bào sừng trước tủy sống và tế bào thần kinh vận động của vỏ não. Biểu hiện lâm sàng:
 + Thể liệt mềm cấp điển hình: chiếm 1% với các triệu chứng sốt, chán ăn, nhức đầu, buồn nôn, đau cơ các chi, gáy và lưng, dần dần mất vận động dẫn đến liệt không đối xứng. Mức độ liệt tối đa là liệt tủy sống, liệt hành tủy dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Liệt ở chi, không hồi phục làm bệnh nhân khó vận động hoặc mất vận động.
+ Thể viêm màng não vô khuẩn: Sốt, nhức đầu, đau cơ, cứng gáy.
+ Thể nhẹ: Sốt, khó ngủ, nhức đầu, buồn nôn, nôn, táo bón, có thể phục hồi trong vài ngày.
+ Thể ẩn, không rõ triệu chứng là thể thường gặp, song thể nhẹ có thể biến chuyển sang nặng.
- Ca bệnh xác định:
+ Các xét nghiệm xác định vi rút Polio gây bệnh.
+ Phân lập và định týp vi rút: Vi rút phát triển tốt trên dòng tế bào thận khỉ tiên phát sau đó được thu hoạch và tiến hành định týp vi rút bằng phản ứng trung hoà vi lượng.
2.2. Chẩn đoán phân biệt:
- Nhiễm vi rút ECHO và Coxsackie với thể bệnh viêm màng não vô khuẩn và triệu chứng liệt.
- Vi rút EV7: Căn nguyên chính của bệnh chân - tay - miệng và viêm não - màng não cũng gây liệt.
- Chấn thương: Liệt do chấn thương.
- Liệt do viêm dây thần kinh thứ phát sau tiêm bắp.
- Hội chứng Guillain Barré.
2.3. Xét nghiệm:
- Bệnh phẩm: Để phân lập chính xác được vi rút bại liệt Polio bệnh phẩm chính là phân bệnh nhân được lấy trong vòng 14 ngày kể từ khi mắc bệnh.
- Phương pháp xét nghệm:
+ Tế bào thận khỉ tiên phát (PMKC) là dòng tế bào nuôi thích hợp nhất cho phân lập vi rút. Ngoài ra cũng có thể áp dụng các tế bào khác cho phân lập vi rút đường ruột là L20B và RD để phân lập vi rút bại liệt.
+ Vi rút bại liệt có trong bệnh phẩm nhanh chóng phát triển trong dòng tế bào cảm thụ, gây hủy hoại hoàn toàn tế bào trong vài ngày, biểu hiện là tế bào co tròn lại rồi tách khỏi thành chai nuôi cấy. Sẽ gặt tế bào khi trên 50% tế bào bị hủy hoại. Vi rút phân lập, được định týp huyết thanh bằng phương pháp trung hoà vi lượng trên tế bào nuôi với các kháng huyết thanh mẫu chuẩn. Vi rút bại liệt Polio có 3 týp huyết thanh: týp I, týp II và týp III .
3. Tác nhân gây bệnh:
- Vi rút bại liệt Polio (Poliovirus) là căn nguyên gây ra bệnh bại liệt, thuộc chi vi rút đường ruột (Enterovirus) thuộc họ Picornaviridae. Vi rút bại liệt Polio có 3 týp :
+ Týp I  : Giữ vai trò chính trong gây bệnh (90%) có tên gọi là Brunhilde
+ Týp II : có tên gọi là Lansing
+ Týp III: có tên gọi là Leon
- Hình thái: Dưới kính hiển vi điện tử vi rút bại liệt có hình khối cầu, không có vỏ, đường kính 27 nm bao gồm 1 protein capsid có cấu trúc bền vững bao bọc lấy ARN của vi rút, trọng lượng phân tử 6,8 x 106 dalton .
- Khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài của vi rút:
+ Vi rút bại liệt sống dai ở môi trường bên ngoài. Trong phân, chúng sống được vài ba tháng ở nhiệt độ 0 - 4⁰C. Trong nước, ở nhiệt độ thường, chúng sống được 2 tuần. + Vi rút bại liệt chịu đựng khô hanh, bị tiêu diệt ở nhiệt độ 56⁰C sau 30 phút và bị tiêu diệt bởi thuốc tím (KMnO₄). Liều clo thường dùng để diệt khuẩn nước không tiêu diệt được vi rút bại liệt.

Hệ thống tiêm chủng Quốc tế FVC cung cấp dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc xin đa dạng dành cho các đối tượng khác nhau như: trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.

Tiêm vắc xin tại Hệ thống tiêm chủng Quốc tế FVC, khách hàng sẽ được trải nghiệm những ưu điểm vượt trội về chất lượng dịch vụ:

– Trẻ sẽ được khám sàng lọc đầy đủ trước khi tiêm. Phụ huynh sẽ được tư vấn chi tiết về phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng đới với từng loại vắc xin nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn nhất cho trẻ.

– Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, thấu hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm

– 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.

– Phòng tiêm chủng sạch sẽ, có khu chơi cho trẻ em giúp trẻ có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.

HỆ THỐNG TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC – KHU VỰC QUẢNG NGÃI

1. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - TP QUẢNG NGÃI

- Địa chỉ: 755 Võ Nguyên Giáp, Tịnh Ấn Tây, TP. Quảng Ngãi

https://goo.gl/maps/sMCgjHnkXpmBL4DR8

2. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - BÌNH SƠN

- Địa chỉ: Ngã 3 trà bồng (100m phí tây), Châu Ổ, Bình Sơn

- Google map: https://goo.gl/maps/wMaidxukcDgx1JN5A

3. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - DUNG QUẤT

- Địa chỉ : Vòng xoay Võ Văn Kiệt, Bình Trị, Bình Sơn

- Google map: https://goo.gl/maps/YpA89izAiz2h2Abh6

4. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - MỸ KHÊ

- Địa chỉ: Vòng xoay Tịnh Khê (300m phía bắc), TP. Quảng Ngãi

- Google map: https://goo.gl/maps/VGt9vv3GJ6E2H6Zk8

Website: https://tiemchungfvc.vn/ - Fanpage: fb.com/tiemchungquoctefvc - Hotline: 0327808086